- Poštovani gospodine Rakoviću, da li bi našim čitaocima mogli da približite šta je to „Srpski svet“ i zbog čega se toliko isto napada u medijima na prostoru bivše SFRJ?
Aleksandar Raković: Prvi tekst o nasušnoj potrebi da se Srbi ponovo ujedine objavio sam 2013. u beogradskom Nedeljniku. Od 2015. sam o temi novog srpskog ujedinjenja pisao u svojim knjigama i uporno sam o tome – svake nedelje i skoro svakog dana – godinama govorio na televizijskim i radio emisijama, kao i u štampi i na portalima u Srbiji, Republici Srpskoj i Crnoj Gori.
Zbog toga mi je Đukanovićev režim 2018. zabranio ulaz u Crnu Goru, a Izetbegovićevo političko Sarajevo mi je 2022. zabranilo ulaz u Bosnu i Hercegovinu. Ti represivni režimi su tako pokazali nemoć.
Ideja srpskog jedinstva ušla je, nakon probijanja barijera, u glavni tok naučne i političke misli. Mediji s nacionalnom frekvencijom u Republici Srbiji i Republici Srpskoj daju dosta prostora temama koje se bave srpskim ujedinjenjem. Srpstvo je čak postalo popularna kultura.
Iako nisam tvorac pojma Srpski svet, od druge polovine 2020. do danas zagrebački, podgorički, sarajevski i zapadni mediji pišu o meni kao „ideologu srpskog sveta“ i „ideologu velikosrpskog projekta”. Upravo su oni povezali moju temu srpskog ujedinjenja s pojmom Srpskog sveta. Iako to nisu hteli, svi oni su time popularizovali srpsko jedinstvo i Srpski svet, ili kao model državnog ujedinjenja ili kao svesrpski kulturni koncept.
- Nedavno je u fokusu bila Vaša rasprava sa protom Gojkom Perovićem, u dijelu javnosti se percipira da on ima autonomaški stav po pitanju Crkve? Kakvo je vaše mišljenje?
Aleksandar Raković: S Gojkom Perovićem ne treba raspravljati već ga stalno treba razotkrivati. Tako ogoljen, a bez argumenta, Perović gubi nerve, lično vređa i širi mržnju. Ne pada sneg da pokrije breg, nego da svaka zverka pokaže svoj trag. Njegovo nekulturno ponašanje je ispod svakog nivoa.
Pritom, Perović ima lošu osobinu da želi kontrolu nad ljudima, kontrolu nad njihovom mislima, rečima i delima.
Stoga, mogu samo da nastavim da razotkrivam Perovićeve opasne političke stavove o crkvenoj reorganizaciji i ukazujem na to kojim sve putevima Perović krši Ustav Srpske pravoslavne crkve. Prethodno moram da ukažem na Perovićev radikalni crnogorski dualizam jer iz njega proističu ti politički stavovi.
Taj njegov dualizam štetan je po jedinstveno i nedeljivo srpstvo.
Perović u tekstu „Jedan narod, dvije nacije” objavljenom u 2020. zborniku Sloboda, ravnopravnost, opresija. Slučaj Crne Gore piše da „Crna Gora i njeno sadašnje stanovništvo, imaju osnove da grade oba ova identiteta“ – srpski i crnogorski – dodajući potom da to „može da se prepozna kao naša posebnost, i kao neka vrsta dvostrukog pamćenja, dvojakog identiteta“. Pored toga, Perović takođe 2020. u svojoj knjizi O hrišćanskom i građanskom identitetu. Razmatranja o aktuelnim pitanjima duhovne situacije našeg vremena piše da je „Crna Gora šira od svakog prezimena“. Stoga bi, očito, crnogorstvo kao ime trebalo da bude primarni identitet svih građana Crne Gore, da bude šire i od srpskog imena, ali šire i od srpskog prezimena na kom je insistirao Momir Bulatović.
To je razrada njegovog ranijeg intervjua Vijestima (8. jul 2007) u kom je Gojko Perović rekao: „Lično se ne osjećam kao sveštenik Srba u Crnoj Gori, nego kao pravoslavni sveštenik svih pravoslavnih Crnogoraca, bez obzira da li se oni osjećaju kao Srbi ili Crnogorci. Sve kada bi me neko i odredio kao srpskog sveštenika ja bih se organski pobunio protiv toga“. Perović je time prekršio Ustav Srpske pravoslavne crkve u čijem članu 226 za mirsko i monaško sveštenstvo stoji da je reč o „srpskom pravoslavnom sveštenstvu oba reda u Srpskoj pravoslavnoj crkvi“.
Poput toga što govori o dualnom identitetu jedinstvenog naroda Crnogoraca, i promoviše ga, na isti način Gojko Perović u vreme litijaškog pokreta piše o autonomiji „Pravoslavne crkve u Crnoj Gori“.
To se uočava u njegovom tekstu povodom dolaska mitropolita Onufrija u Crnu Goru (Vijesti, 26. februar 2020), kada kaže da „dolazak crkvenih velikodostojnika iz Ukrajine, predstavlja podršku sestrinske Crkve – Crkvi u Crnoj Gori“. Dalje, „autonomija koju ona ima u odnosu na Moskvu, spada u primjere najšire moguće autonomije u cijelom pravoslavlju. UPC ima svoj Sinod, svoga poglavara koga sama bira i ta Crkva djeluje isključivo unutar granica države Ukrajine. Njene veze sa Ruskom Pravoslavnom Crkvom jesu čvrste i jasne, ali su, u administrativnom smislu, malobrojne“.
Naravno, dve i po episkopije Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori (Mitropolija crnogorsko-primorska, Eparhija budimljansko-nikšićka i pola Eparhije mileševske) ne mogu biti sestrinska crkva autonomnoj Ukrajinskoj pravoslavnoj crkvi. Perović je svojim stavom samo ukazao da se zalaže za to da „Pravoslavna crkva u Crnoj Gori“ treba da bude autonomna u granicama koje je odredio AVNOJ, a prema toj analogiji njene veze sa Srpskom pravoslavnom crkvom da budu „u administrativnom smislu, malobrojne“. Time bi se, dakle, jedinstvenom narodu Crnogoraca pridodala i samostalna pravoslavna crkva.
Iskazom da je „Crkva u Crnoj Gori“ zapravo „sestrinska crkva“ Ukrajinskoj pravoslavnoj crkvi, Gojko Perović je prekršio Ustav Srpske pravoslavne crkve prema kom je Mitropolija crnogorsko-primorska samo jedna od eparhija Srpske pravoslavne crkve, bez ikakve mogućnosti da bi mogla biti samostalna, autonomna ili autokefalna.
Dalje, Perović u junu 2020, takođe u vreme litija, naglašava i da ime „Srpska pravoslavna crkva nije najprimjereniji naziv za jednu pravoslavnu crkvu“, kao što to, kaže on, nisu ni nazivi drugih pravoslavnih crkava koje nose nacionalna imena.
Dakle, prema Peroviću, srpsko ime bi trebalo isključiti iz zvaničnog naziva crkvene jerarhije ne samo u Crnoj Gori, već svugde. Perović i time krši Ustav Srpske pravoslavne crkve prema kojoj je jedino ime – Srpska pravoslavna crkva.
Gojko Perović je 1. novembra 2020. grubo prekršio Ustav Srpske pravoslavne crkve, kada je – tokom televizijskog prenosa sahrane mitropolita Amfilohija – rekao da se mitropolit crnogorsko-primorski „i danas bira dvojako, jedno je crkveno rukopoloženje toga mitropolita, a drugo je traganje za izrazom narodne saglasnosti, narodnog predstavljanja, da taj episkop zaista izađe iz naroda koji ovdje živi, da razumije mentalitet i ambijent ovoga naroda“.
Ovaj Perovićev iskaz je laž.
Naime, u članu 105. Ustava Srpske pravoslavne crkve izričito stoji: „Eparhiske i vikarne Arhijereje bira Sveti arhijerejski sabor pod pretsedništvom Patrijarha“. Dakle, nema govora, niti ga može biti, da Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve traži „izraz narodne saglasnosti“ i dozvoljava „dvojaki izbor“ mitropolita crnogorsko-primorskog. Ali, vratimo se sad na Perovićevu tvrdnje da su „Crkva u Crnoj Gori“ i Ukrajinska pravoslavna crkva „sestrinske crkve“, te o samostalnom biranju crkvenog poglavara u Kijevu i o narodnom biranju crkvenog poglavara u Crnoj Gori. Zvuči jezivo, zar ne?
Dakle, uočavamo da je Perović tokom 2020. u vreme litija i neposredno posle litija bio najaktivniji u relativizaciji i negaciji imena, identiteta i organizacije Srpske pravoslavne crkve, sa akcentom na asocijacije o crkvenoj autonomiji u Crnoj Gori i navodnom dvojakom odnosno dualnom biranju mitropolita crnogorsko-primorskog. Sve su to bili primeri kršenja Ustava Srpske pravoslavne crkve, ali i drugih propisa Srpske pravoslavne crkve. Perović je mislio da ga u vreme litija sluša najviše ljudi i da može da im podmete svoje namere. Stoga je važno podsetiti da je srpski patrijarh Porfirije 23. avgusta 2021. smenio Gojka Perovića s mesta rektora Cetinjske bogoslovije.
- Kakav će ukoliko biti težak proces vraćanja srpskog jezika kao službenog u Crnoj Gori?
Aleksandar Raković: Crnogorski separatisti su preko Ustava Crne Gore iz 2007. veoma otežali izmene tog ustava. Ukoliko ne bude mogućnosti da kroz izmene sadašnjeg ustava srpski jezik bude službeni, kao maternji jezik apsolutne većine građana Crne Gore, onda se može posegnuti za tim da se Ustav Crne Gore iz 2007. u Skupštini Crne Gore proglasi segregacionističkim jer diskriminiše apsolutnu većinu građana.
S tim u vezi može se doneti odluka o raspisivanju izbora za ustavotvornu skupštinu koja bi donela novi ustav, potom prestala sa radom, da bi se održali novi parlamentarni izbori.
- Da li ujedinjenje mora biti krajnji cilj i zašto imamo otklon naših sunarodnika u Crnoj Gori prema tome, strah ili….?
Aleksandar Raković: Ujedinjenje Srba u jednu državu treba da bude cilj srpskog naroda. Republika Srbija i Republika Srpska su po identitetu već jedno. I jedna i druga su Srbije.
Treba biti strpljiv s nekom našom braćom u Crnoj Gori, sklonoj gordosti i mimikrijama. Posebno je reč o nekim današnjim podlovćenskim Srbima, nevelikog broja, ali uticajnim i glasnim u negovanju sopstvene provincijalne svesti. Oni sami sebe dovode u inferioran položaj.
Za razliku od njih Petar II Petrović Njegoš se zalagao za stvaranje „sve Srbije od Dunava do mora” i to je suštinski važno kada je reč o jačanju jedinstvenog i nedeljivog srpstva u Crnoj Gori. Pravedno rešenje je ujedinjenje Republike Srbije, Republike Srpske i Crne Gore u jedinstvenu srpsku državu.
- Koliko je bitno što je Andrija Mandić kao nacionalni Srbin na čelu Skupštine Crne Gore?
Aleksandar Raković: Izbor Andrije Mandića za predsednika Skupštine Crne Gore pravedna je potvrda da su Srbi bili nosioci rušenja Đukanovićevog režima i ključni faktor demokratizacije društva.
S tim u vezi je vrlo važno to što je Mandić u svoj kabinet postavio srpsku trobojku Crne Gore, koja je istorijska državna zastava ove srpske zemlje. To dovodi do rasterećenja građana i razvoja slobodne svesti.
- Na kraju, kada Vas možemo očekivati u Crnoj Gori, jer je interesovanje za Vaše nastupe i predavanja jako veliko.
Aleksandar Raković: Ne znam kada ću doći u Crnu Goru. Dok ne dođem, za komunikaciju postoje mediji i društvene mreže. Protok misli i ideja ne može se sprečiti.
