Genocidni zločini Nezavisne Države Hrvatske svoje najmonstruoznije oblike poprimili su u sistemu koncentracionih i logora smrti u Jasenovcu.
Brojna svedočanstva preživelih jasenovačkih logoraša svedoče o užasima kojima su zatočenici bili izloženi, o obimu stradanja i razmerama patnje srpskog, jevrejskog i romskog naroda, i ostalih zatočenika koji su zbog svojih političkih i ideoloških ubeđenja bili zatočeni među logorske žice.
U Komesarijatu za izbeglice i preseljenike u Beogradu, 13. aprila 1942. godine, sastavljen je Zapisnik u kojem su Drago Čolaković, Savo Čolaković, Joco Čolaković, Diko Tomić i Pano Petrović posvedočili o zatočeništvu u sistemu koncentracionih i logora smrti u Jasenovcu.
,,Između 20. i 24. decembra 1941. godine ubijeno je 25 Srba zatočenika kao odmazda zato što je Srbin, Đujić Branko iz Zagreba, jednog ustašu udario šamarom. To se dogodilo na jednom polju u jednoj privatnoj kući, gde je taj Đujić sa tim ustašom i nekim ženskima sedio u privatnom društvu i pio i onako pijani obojica se posvađali i Đujić ustašu ošamario. Tada je ubijen i sam Đujić, a ubio ga je lično ubodom noža u srce upravnik logora Miloš Ljubo. Među ubijenima bili su mahom seljaci iz sreza bijeljinskog“. ,
,24. decembra 1941. godine došla je u logor u Jasenovac grupa oko 60 Srba iz Sarajeva. Iz ove grupe isti dan ubijen je samo jedan seljak, koga je lično prigodom dolaske grupe zaklao upravitelj logora rečeni Miloš Ljubo“. ,,25. decembra 1941. godine došla je u logor grupa Srba iz Pakraca – njih oko 70. Pred upravnom kancelarijom već kod dolaska ubijeno je iz ove grupe oko 40 Srba, a preostala 32 predana su nama u baraku. Taj dan bio je katolički Božić i ustaše pijane zajedno da upravnikom logora Milošem Ljubom ubili su iz ove grupe navedenih oko 40 Srba“.
,,28. decembra 1941. godine iz sela Donje Gradine preko Save pucali su navodno četnici na ustaše i tom prilikom ubili dvojicu ustaša, koji su hteli čamcem preći preko Save, a trećeg su ranili, koji je naknadno umro. Kao represalije na to ustaše su 1, 2. i 3. januara 1941. godine pripremili pokolj Srba zatočenika. 1. januara 1942. gobine ubili su 135 Srba. 2. januara 1942. godine ubili su 55 Srba, a 3. januara 1942. godine ubili su 62 Srba. Ukupno u ta trin dana ubili su 262 Srba“. …
