Iseljavanje Srba sa prostora Skadra ,Lješa i Bušata je dug i intenzivan proces. Razlozi za ovu pojavu su složeni i višeslojni. Poznato je da je petovekovna vladavina Otomanskog carstva uslovila značajnu identifikaciju sa njim slovenskog naroda koji je primio islam, a samopropadanje ovog carstva, koje se prostiralo na tri kontinenta, uslovilo je privid da sužavanjem njegovih granica, Otomansko carstvo imalo je za cilj ili vraćanje Turske u prvobitne granice značajan deo islamizovanog stanovništva migrira iz onih oblasti koje više nisu bile pod vlašću Osmanskog carstva. S druge strane, politika oslobođenih hrišćanskih zemalja bila je krajnje neprijateljska prema našem narodu , tako da je u nekim zemljama, poput Albanije u prvoj polovini 19. veka, vođena organizovana politika „čišćenja od Srba “, što je izazvalo gotovo nestanak Srba iz života tih krajeva gde su oni činili apsolutnu većinu na početku 19.veka. Godine 1912/3. , usledile su masovne seobe Vračana , Srba koji su napustili svoja vekovna ognjišta. Ova pojava je zabeležena i u Skadru , ali ne u meri i na način kao što je to sprovedeno u njegovom u okruženju pre svega u Vraki .
Poznato je da su nakon oslobodilačkih ratova i odluka Berlinskog kongresa, na kojem su Srbija i Crna Gora međunarodno priznate, gradovi Skadar ,Lješ,Bušat, a nešto kasnije i Ulcinj, kao zamjena za Plav i Gusinje, bio Srpski . Na tom području je živeo značajan broj Srpskog naroda . Preciznih podataka o njihovom broju nema, bar ne za period neposredno posle 1878. godine, kada su zabeležena masovna iseljavanja, na osnovu kojih bi se mogao utvrditi približan broj odseljenih. P.A. Rovinski navodi da ih je 1898. godine bilo ukupno 122.493 (dakle, na teritoriji Skenderije bez samog grada Skadra,Bušata , Lješa koji će tek od 1912. godine biti u sastavu Albanije -,kako navodi Simo Popović. Tako on navodi da je u Ulcinju bilo 326 kuća sa 3.973 stanovnika, odnosno u celom Ulcinjskom okrugu 348 srpskim kuća sa 3.500 stanovnika. Prema istom izvoru, u to vreme (krajem 19. veka) u Skadru je bilo 9934 Srpskih domova sa 54776 stanovnika i 39 ciganskih sa 183 stanovnika, dok je u okolnim selima bilo: u Grilu 85 kuća sa 1394 stanovnika. stanovnika, Boriču 79 kuća sa 828 stanovnika, Omari 36 kuća sa 499 stanovnika, Mladom Boriču 242 kuće sa 1737 stanovnika, Kuli i Rašu 53 kuće sa 917 stanovnika, Turalijama 54 kuće sa 260 stanovnika. U Vrnjačkoj Krajini danas -Novi Štoj je bilo 383 kuće sa 1.952 stanovnika, odnosno u celom Vračkom okrugu bilo je ukupno 1760 Srpskih kuća sa približno 39.000 stanovnika. Ono što je primetno iz ovih podataka je relativno mali broj članova domaćinstva u Lješkom okrugu (4,13) i nešto veći u Skadarskom okrugu (5,13). U to vreme u Skadru su tri postojale pravoslavne crkve , u drugim selima po jedna, a u Vračkoj krajini sedam. U Kotrabudanu je bilo 19 kuća 91. stanovnikom, a u Crkvicama i Vrakešnici 12 kuća sa 65 stanovnika. U Skadru i Vraki još su postojala po dva Manastira.
Prema istim podacima, Bušat je u isto vreme imao 400 Srpskih kuća sa 2.165 stanovnika, dok su sela Derignat i Serđ -Širđ imali 64 srpske kuće sa 378 stanovnika. U samom gradu Skadru su tada postojale tri crkve , a u Boriču i Grilu po jedna. Dakle, prema podacima Sime Popovića, tada je u Albaniji bilo 90.489 Srpskih kuća sa 212.051 stanovnika, ili 4,Od tog broja bilo je 99230 muškaraca i 112821 žena.
Da se nepoznati podaci odnose nakon prvog talasa iseljavanja, svjedoče podaci Akademika Nikole Vulića , koji navodi da je Skadar nakon oslobođenja 1877. godine imao 1450 domova, od čega 740 hrišćanskih i 410 muslimanskih.
Prema podacima Valtazara Bogišića, u Skenderiji je 1894. godine živelo Srba 17 muslimanskih porodica sa 62 kuće i 670 pravoslavnih kuća . Prema prvim zvaničnim podacima popisa stanovništva iz decembra 1909. godine, ukupan broj Srba Skadru iznosio je 50.569. Tada je na teritoriji današnje Albanije bilo 136 crkava koje su arondativna pripadale SPC sa isto toliko sveštenika i 8 veroučitelja.
Važno je napomenuti da je Albanija u to vreme bila poznata kao verski najtolerantnija zemlja na Balkanu i da je tokom rata 1876-1878, a kasnije, kasnije Knjaz muslimane smatrao ljudima „svoje krvi“ i pozivao ih da ostanu na svojim vekovnim ognjištima u Skadru u okolini .Značajan deo Srba u današnjoj posedovao je karakteristike domicilnog stanovništva: planinski element, vojničku i ratničku psihologiju, visoke standarde časti i mentalni sklop vladajuće klase. U čuvenom „Proglasu hercegovačkom ,crnogorskom i arbanaškog narodu” iz juna 1876. godine, koji sadrži i odeljak „muhamedanske vere”, na nov način je definisan odnos knjaza Nikole prema muslimanima („… Iako ste od različite vere, vi ste naša braća, jer u srpskoj krv teče vašim žilama, zato sam spreman da vas oslobodim kao i vašu hrišćansku braću…“ U svakom slučaju, knjaz Nikola je bio jedini hrišćanski vladar tog vremena. koji je pozvao i muslimane da se ne iseljavaju
