Izvor: Jadovno 41

Mitropolit budimljansko nikšićki Metodije prije par dana održao je parastos na Krnovu i tada govorio o ranama Drugog svjetskog rata koje i dalju potresaju narod Crne Gore. On je tada iznio jednu jako zanimljivu činjenicu – da je skoro svaka muška glava odskočivši od zločinaca na početku Drugog svjetskog rata zbog raznih Pasjih groblja i drugih zločina koja su činili komunisti otišla u Jugoslovensku vojsku u Otadžbini da brani svoju zemlju.

„Zato je bilo hiljade i hiljade pripadnika tog pokreta. Samo su dvije brigade bile crnogorske partizanske. To je manjina koja je činila zločin nad većinom i zato su bez suda i presude u stotinama ubijali kao i ovdje na ovom mjestu“, kazao je mitropolit Metodije.

Sluaj Pasjeg groblja već duži vremenski period provijava crnogorskom javnošću i medijima, na jedan jako stidljiv način. O zločinima komunista u Crnoj Gori se donedavno nije govorilo, a imalo bi se šta, jer su njihovi tragovi brojni. Bivši režim, koji je de facto nastavak komunističke ideologije uporno je zatvarao oči nad očiglednim dokazima i brojnim svjedočenjima ljudi koji su bili gladni za pravdom.

Prema svjedočenju Mire Mandić, kćerke Miljana Mandića, koga su komunisti 1947. godine ubili na Sinjavini, na nekadašnjem „Pasjem groblju“ u Kolašinu podignut je sportski centar. Izgradnju tog objekta je finansirala Vlada Crne Gore.

Ipak, jako blizu tog mjesta gdje je danas pomenuti centar na desnoj obali Tare, na stotinjak metara od centra grada, su komunisti na Badnji dan 1942. godine, prema pouzdanim podacima, zvjerski ubili preko 300 nevinih ljudi čiji je jedini grijeh bio taj što nijesu bili komunisti.

Šta je bilo Pasje Groblje

Jedna od najstrašnijih komunističkih zločina desio se na Badnji dan 1942. godine. Crnogorski partizani su kod Kolašina na desnoj obali rijeke Tare masakrirali oko 300 ljudi i nad njihovim tijelima razapeli lešinu psa na krstu (dakle, ubili su i nedužnog psa, inače vjernog prijatelja porodice Mandić koja je tu takođe stradala), te ostavili natpis „ovo je Pasje groblje“.  O tome je pisao i Radovan Kalabić. Evo šta Kalabić kaže o ovom monstruoznom zločinu komunista nad Srbima.

„Na Badnji dan, 6. januara 1942, sljedbenici Josipa Broza Tita u Crnoj Gori počinili su jedan od najmonstruoznijih zločina u Drugom ratu, koji je po svojim razmjerama i načinu izvođenja poprimio sva obilježja kolektivnog, ritualnog i satanskog smaknuća. Partizani su na taj svečani dan, uoči najradosnijeg hrišćanskog praznika po pravoslavnom kalendaru, zvjerski ubili 373 potpuno nedužna civila u Kolašinu. Kao tipičan primjer planiranog komunističkog zločina i ubijanja najviđenih i uglednih Srba u narodu može se uzeti primjer strijeljanja Mihaila Mandića, crnogorskog barjaktara i nosioca mnogih ordena za hrabrost u Balkanskim i Prvom svetskom ratu, koji je pozvan na razgovor u partizansku komandu u Kolašinu, a potom ubijen sa tri sina: Radosavom, Mašanom i osamnaestogodišnjim Jovom.

Oni su ubijeni na Badnji dan 1942.g. u lugu pored Tare, na mjestu koje se zvalo “Pasje groblje”, jer je jedan Mihailov sin, Miljan, bio u četnicima. Masakr je, po ranijim pisanjima, izvršen maljevima i tupim predmetima. Neke od umorenih naknadno su kasapili, pošto bi opljačkali sve najvrjednije stvari na njima do zlatnih krunica u vilicama. Žrtve su bile oba pola, svih uzrasta i zanimanja, a najviše ih je bilo iz redova uglednih domaćina, sudija, trgovaca i zanatlija. Nisu bila pošteđena ni djeca, ni najstariji. Kako bi ih dodatno ponizili, njihovi dželati ostavili su ih sve nesahranjene i niko im nije smio prilaziti. U Lugu, na desnoj obali reke Tare, pored pobijenih podigli su i jedan drveni krst, na koji su razapeli ubijenog psa.

„Po tome je ovo valjda jedinstveno groblje u svijetu dobilo ime „Pasje“. A upravo oni komunisti koji su napravili to „pasje groblje“ jesu monstrumi i životinje. Sve je bilo brižljivo isplanirano od strane komunista na visokom položaju, jer ovaj zločin je imao i za cilj da razbukta bratoubilački rat u srpskom narodu, u čemu su i uspjeli“, zapisao je Kalabić.

U dokumentima se može pronaći svjedočenje četničkog majora Joksimovića koji je nekoliko mjeseci kasnije opisao iskopavanje tijela.

-Pred tim jezivim prizorom nijemo stojimo svi, naročito rodbina. Ona ne može da prepozna leševe svojih milih i dragih, jer su strašno unakaženi i bez pojedinih djelova tijela. Ruke i noge su im polomljene; zubi povađeni grubim kliještima još dok su bili živi; lobanje su im razmrskane drvenim maljevima, čije su udarce čuli stanovnici najbližih kuća one svete noći uoči Božića. Sve u svemu, pravi pakao na zemlji, u koji su dotjerani i u kome su stradali pravednici, Srbi pravoslavne vjere i nacionalno opredjeljeni. To su bili ljudi iz svih društvenih redova, od sudije do običnog radnika. Njihova je jedina ‘greška’ bila što nisu prihvatili bezbožnički komunizam, rekao je Joskimović. Nasuprot „Pasjem groblju“ bivši režim nije zaboravio na Brezu, gdje je tokom 1942. godine, kada su ovim gradom upravljali četnici, strijeljano oko 80 pristalica partizana i komunističke ideologije.

O četničkoj upravi u tom vremenu i posebno o njihovom zatvoru sredinom osamdesetih godina u Kolašinu je održan i naučni skup sa više desetina doktora istorije i ostalih naučnika. O tome je objavljen i zbornik od preko 800 strana.

O tom zločinu se mnogo očigledno govorilo. O Pasjem Groblju se – ćutalo.

Sve to je prećutano, a naširoko se govori o zvjerstvima četničkog zatvora i nepravednim suđenjima. Interesantno je da autori sa tog skupa ističu nepravedna četnička suđenja a niko ni jednim zarezom da se upita ko je sudio i presudio nevinim stanovnicama na obali Tare, odnosno „Pasjem groblju“? Tu nije bilo ni suda ni sudija, već samo maljevi i metak u čelo, ali to niko u pomenutom zborniku ne pominje.

Osuda komunističkih zločina u Crnoj Gori nameće se kao nasušna potreba i to ne samo zbog mrtvih, nego i živih. Pravo je čudo kako se danas možemo pogledati u oči, a da nijesmo  rekli šta smo radili jedni drugima i da to više ne smije da se ponovi. Istina o „Pasjem groblju“ jedan je od puteva da dopremo do sebe samih i da oprostimo braći i pomolimo se za naše, ali i njihovo spasenje.

Ovo svakako dolazi samo kao još jedna epizoda „lijevih skretanja“, termina koje je KPJ koristila da opiše radikalne politike i strategije, među drugima opisane i kao revolucionarni teror odnosno Crveni teror, koje su sprovodili samozvani ljevičarski elementi u partiji i partizanskim jedinicama tokom Drugog svjetskog rata uglavnom u Crnoj Gori, Hercegovini i Srbiji, i u manjem obimu u Hrvatskoj i Sloveniji. U tim oblastima je krajem 1941. i početkom 1942. došlo do masovnih ubistava, paljenja sela i konfiskacije imovine motivisanih partizanskim strahovima od pete kolone i klasnom borbom. Kao rezultat brojnih zločina komunista, mnogi seljaci iz istočne Hercegovine i Crne Gore, koji nisu bili kolaboracionisti ili kulaci su masovno pristupali četnicima. KPJ je kasnije osudila akcije sprovedene u ovom periodu i kaznila nekoliko lokalnih komandanata.

Među preminulima na pasjem groblju bila su i dva sveštenika iz sreza kolašinskog: Đuro Tomović i Petar Grdinić.

Iz rovačke opštine ubijeni su i bačeni u jamu Mrtvica, u februaru 1942, sveštenik Krsto Bećković i teolog Peko Jovanović. Ista jama progutala je još 16 Rovčana.

Kao komandant okupiranog Kolašina, major Joksimović je nekoliko meseci kasnije prisustvovao iskopavanju žrtava „pasjeg groblja“. On je sve žrtve okvalifikovao kao nevine:

Pred tim jezivim prizorom nemo stojimo svi, naročito rodbina. Ona ne može da prepozna leševe svojih milih i dragih, jer su strašno unakaženi i bez pojedinih delova tela. Ruke i noge su im polomljene; zubi povađeni grubim kliještima još dok su bili živi; lobanje su im razmrskane drvenim maljevima, čije su udarce čuli stanovnici najbližih kuća one svete noći uoči Božića. Sve u svemu, pravi pakao na zemlji, u koji su dotjerani i u kome su stradali pravednici, Srbi pravoslavne vjere i nacionalno opredijeljeni. To su bili ljudi iz svih društvenih redova, od sudije do običnog radnika. Njihova je jedina „greška“ bila što nisu prihvatili bezbožnički komunizam…

Pismom od 14. februara 1942. Tito naređuje štabu Crnogorsko-sandžačkog partizanskog odreda, da strijelja „sve one koji su potpomagali četnike i bili naklonjeni njima“. Tito, dalje, naređuje da štab odreda „raščisti sa labavim i kolebljivim elementima energično i bez milosrđa“, to jest, da se takvi streljaju. U Titovom pismu, iz februara 1942. podređenim štabovima, naređeno je da se odmah razoružaju i strijeljaju svi oni „u koje se može posumnjati da će sjutra biti naši neprijatelji“. Tito je, takođe, naredio da se konfiskuje (oduzme) sva imovina „odbjeglih četnika kao i svih petokolonaša i neprijatelja i razbijača narodne borbe“.

U Crmnici su komunisti opljačkali skoro sve manastire, a u nekima su čak i logorske vatre palili. Tako je u crkvi Svete Petke u Podgori potpuno uništen ikonostas sa ikonama i odeždama.

Za vrijeme napada na Pljevlja, 1. decembra 1941. godine, komunisti su upali u manastir Svete Trojice. Uhvatili su arhimandrita Serafima Džarića, 75-godišnjeg starca, prethodno mu počupali bradu, a onda ga zadavili.