Stradanje srpskog naroda Prkosa i Dugoga Sela
O stravičnim pokoljima srpskog naroda Prkosa i Dugoga Sela Lasinjskog svedočanstvo je zapisao i Josip Kolendić, oružnik Nezavisne Države Hrvatske, stacioniran u Lasinji, i neposredni svedok stradanja srpskog naroda na Kordunu.
O zločinima koji su učinjeni krajem decembra 1941. godine Josip Kolendić je 29. aprila 1951. godine zapisao sledeće:
,,Ustaše među kojima su se najviše isticali Štefica Markulin, Mate Brajim, Jure Topoljnjak, Raco Topolnjak, lugar, Jože Markulin, njegov brat Mika Markulin, Josip Vuksan, Jure Šišnjak i njegov sin Ivan Šišnjak, Mijo Vuksan, Ivan Zmajlović, svi iz mjesta Lasinje učestvovali su u hvatanju i klanju srpskog naroda iz sela Prkosa i Dugog Sela.
U selu Banski Kovačevac aktivne ustaše su bile: Ruda Sepić, pandur, Mića Bartulić, Mata Manceta, Ante Manceta, tišljar, Jandre Đerak, kovač, Karlo Kranjc, Ivan Mihelić, lugar, Mića Lesar, Mate Mihelić, Jože Trova, školski podvornik, Ivan Mihelić, Mika Mihelić, Marko Mihelić, Miljkan Župan i Mata Krupić, mlinar.
Iz sela Crna Draga kao ustaše isticale su se u pokolju Srba: Mika Kuzmić, Josip Britvec, oficir, Josip Britvec, čikan i Mika Britvec. Iz Novog Sela isticali su se u zločinu: Tomica Turkalj, Tomica Perišić, Joža Britvec, Mija Trkulja, Ivan Milovac, Joža Peričić i još nekoliko drugih.
Iz Desnih Štefanki posebno su se isticali Josip i Pajo Pavek, a iz Desnog Sredičkog, Mata Prahir. Oni su formirali delegaciju koju je predvodio Milan Martinović, sin nadcestara iz sela Graca. U delegaciji su još bili: Štefca Markulin, Josip Mađer, Joža Vuksan, Jure Topolnjak, Mika Mihalić, Mata Mihalić i još neki kojim se imena ne sjećam. Delegacija domaćih ustaša kod Pavelića uspjela je tako da je 20. decembra poslije podne u Lasinju stigla ustaška bojna Maksa Luburića koja je 21. 12. 1941. oko 6 sati opkolila srpska sela Prkos i Dugo Selo i pohvatala gotovo sve srpsko stanovništvo, odvela ga u mjesto Lasinja i sve poklala u šumi Brezje. Jedan broj Srba uspio je pobjeći u selo Kovačevac, ali ih je tamo dočekala grupa hrvatskih seljaka i predala ih ustašama koji su ih poklali i zatrpali u jamu.
Štefica Markulin određivao je ljude koji su išli kopati jame za srpski narod u šumi Brezje, zajedno sa Jurom Topolnjak i Ivanom Zmajilovićem. Za to vrijeme Srbi su bili zatvoreni u nekom starom krajiškom magazinu iz kojeg su odvođeni pod batinama i psovkama u šumu Brezje gdje su klani i udarani drvenim batovima po glavi. Na tobožnjem sudu kod mlinara Jose Katalinića, gdje je donesena presuda o pokolju srpskog naroda nije niko ustao u obranu.
Naročito se zauzimao Mata Mihalić iz Kovačevca da se taj narod sav pokolje rekavši da, ako se taj narod pusti, da se on odriče da bude Hrvat… To može posvjedočiti i Joso Katalinić, mlinar u Lasinji u čijoj su se kući donosile odluke da se sav srpski narod pokolje.
Poslije pokolja dali su se u pljačku i paljevinu ovih sela i mučenju onih koji su se slučajno negdje sakrili. Ivan Mihalić izdao je četvero djece koja su se nalazila skrivena kod Ante Đereka, a koja su poslije zaklana. Također je zaklan i oružnički narednik Petar Nikolić, sa ženom i dvoje djece i supruga Dušana Bižića, koji su bili Hrvati. Narednik Nikolić je poslao pisma kojeg je uputio u Prkos srpskom narodu da se skloni, ali su se pisma dočepale ustaše, pa su ga oni ubili.
Vasilja Božića su strahovito mučili: Tomica Turkalj, Mate Perčić, Joža Britvec, Mija Turkalj i Ivan Milovac iz Kovačevca. Odrezali su mu nos i uho, te bosa i gola dotjerali u Lasinju drugim ustašama koji su im rekle, što su ga takvog vodili, što ga nisu sami negdje zaklali. Nakon toga odvele su ga ustaše onako krvavog u ranama na mjesto masovnog zločina u šumu Brezje, tamo ga mučile do besvijesti i zaklale.
Čudi me, zašto Štefica Markulin, pandur, za svoja nedjela još do sada nije pozvan na odgovornost, jer je on jedan od najodgovornijih učesnika pokolja srpskog naroda koji je pohvatan kod svojih kuća i masovno poklan u šumi Brezje. Srpski narod bio je vredan da su im ovi pobrojani susjedi Hrvati ustaše bili zavidni na njihovoj imovini i to je bio glavni razlog što su ih masovno poklali i imovinu im opljačkali, a kuće sve popalili“.
[Fotografija: jedan od dečijih domova za srpsku decu Korduna u selu Radonja, 1942. godina]
…
Ministarstvo kulture
Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja
Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja
Saborni hram Svete Trojice u Pakracu
Jasenovac-info: Odbor za Jasenovac SAS SPC
Manastir Jasenovac / Manastir Jasenovac
Srpsko istorijsko društvo
Muzejsko društvo Srbije – MDS
ICOM Serbia
O stravičnim pokoljima srpskog naroda Prkosa i Dugoga Sela Lasinjskog svedočanstvo je zapisao i Josip Kolendić, oružnik Nezavisne Države Hrvatske, stacioniran u Lasinji, i neposredni svedok stradanja srpskog naroda na Kordunu.
O zločinima koji su učinjeni krajem decembra 1941. godine Josip Kolendić je 29. aprila 1951. godine zapisao sledeće:
,,Ustaše među kojima su se najviše isticali Štefica Markulin, Mate Brajim, Jure Topoljnjak, Raco Topolnjak, lugar, Jože Markulin, njegov brat Mika Markulin, Josip Vuksan, Jure Šišnjak i njegov sin Ivan Šišnjak, Mijo Vuksan, Ivan Zmajlović, svi iz mjesta Lasinje učestvovali su u hvatanju i klanju srpskog naroda iz sela Prkosa i Dugog Sela.
U selu Banski Kovačevac aktivne ustaše su bile: Ruda Sepić, pandur, Mića Bartulić, Mata Manceta, Ante Manceta, tišljar, Jandre Đerak, kovač, Karlo Kranjc, Ivan Mihelić, lugar, Mića Lesar, Mate Mihelić, Jože Trova, školski podvornik, Ivan Mihelić, Mika Mihelić, Marko Mihelić, Miljkan Župan i Mata Krupić, mlinar.
Iz sela Crna Draga kao ustaše isticale su se u pokolju Srba: Mika Kuzmić, Josip Britvec, oficir, Josip Britvec, čikan i Mika Britvec. Iz Novog Sela isticali su se u zločinu: Tomica Turkalj, Tomica Perišić, Joža Britvec, Mija Trkulja, Ivan Milovac, Joža Peričić i još nekoliko drugih.
Iz Desnih Štefanki posebno su se isticali Josip i Pajo Pavek, a iz Desnog Sredičkog, Mata Prahir. Oni su formirali delegaciju koju je predvodio Milan Martinović, sin nadcestara iz sela Graca. U delegaciji su još bili: Štefca Markulin, Josip Mađer, Joža Vuksan, Jure Topolnjak, Mika Mihalić, Mata Mihalić i još neki kojim se imena ne sjećam. Delegacija domaćih ustaša kod Pavelića uspjela je tako da je 20. decembra poslije podne u Lasinju stigla ustaška bojna Maksa Luburića koja je 21. 12. 1941. oko 6 sati opkolila srpska sela Prkos i Dugo Selo i pohvatala gotovo sve srpsko stanovništvo, odvela ga u mjesto Lasinja i sve poklala u šumi Brezje. Jedan broj Srba uspio je pobjeći u selo Kovačevac, ali ih je tamo dočekala grupa hrvatskih seljaka i predala ih ustašama koji su ih poklali i zatrpali u jamu.
Štefica Markulin određivao je ljude koji su išli kopati jame za srpski narod u šumi Brezje, zajedno sa Jurom Topolnjak i Ivanom Zmajilovićem. Za to vrijeme Srbi su bili zatvoreni u nekom starom krajiškom magazinu iz kojeg su odvođeni pod batinama i psovkama u šumu Brezje gdje su klani i udarani drvenim batovima po glavi. Na tobožnjem sudu kod mlinara Jose Katalinića, gdje je donesena presuda o pokolju srpskog naroda nije niko ustao u obranu.
Naročito se zauzimao Mata Mihalić iz Kovačevca da se taj narod sav pokolje rekavši da, ako se taj narod pusti, da se on odriče da bude Hrvat… To može posvjedočiti i Joso Katalinić, mlinar u Lasinji u čijoj su se kući donosile odluke da se sav srpski narod pokolje.
Poslije pokolja dali su se u pljačku i paljevinu ovih sela i mučenju onih koji su se slučajno negdje sakrili. Ivan Mihalić izdao je četvero djece koja su se nalazila skrivena kod Ante Đereka, a koja su poslije zaklana. Također je zaklan i oružnički narednik Petar Nikolić, sa ženom i dvoje djece i supruga Dušana Bižića, koji su bili Hrvati. Narednik Nikolić je poslao pisma kojeg je uputio u Prkos srpskom narodu da se skloni, ali su se pisma dočepale ustaše, pa su ga oni ubili.
Vasilja Božića su strahovito mučili: Tomica Turkalj, Mate Perčić, Joža Britvec, Mija Turkalj i Ivan Milovac iz Kovačevca. Odrezali su mu nos i uho, te bosa i gola dotjerali u Lasinju drugim ustašama koji su im rekle, što su ga takvog vodili, što ga nisu sami negdje zaklali. Nakon toga odvele su ga ustaše onako krvavog u ranama na mjesto masovnog zločina u šumu Brezje, tamo ga mučile do besvijesti i zaklale.
Čudi me, zašto Štefica Markulin, pandur, za svoja nedjela još do sada nije pozvan na odgovornost, jer je on jedan od najodgovornijih učesnika pokolja srpskog naroda koji je pohvatan kod svojih kuća i masovno poklan u šumi Brezje. Srpski narod bio je vredan da su im ovi pobrojani susjedi Hrvati ustaše bili zavidni na njihovoj imovini i to je bio glavni razlog što su ih masovno poklali i imovinu im opljačkali, a kuće sve popalili“.
Fotografija: jedan od dečijih domova za srpsku decu Korduna u selu Radonja, 1942. godina
…
